ÇOCUK AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI SÜT DİŞLERİNİN SÜRMESİ
İlk süt dişleri 6-8 aylık dönemde çıkmaya başlar ve genellikle çocuk 2,5 yaşına geldiğinde 20 adet süt dişi ağızda yerini alır. Ancak genetik faktörler sebebi ile dişler daha geç veya erken sürebilir.
SÜT DİŞLERİNDE KORUYUCU UYGULAMALAR
*Flor diş çürüğünü azaltmak konusunda önemli etkinliğe sahip doğal bir elementtir. Topikal (diş macunu, gargara, vernik, jel) ya da sistemik (Flor takviyesi, florürlü sular ve tuzlar) olarak kullanılabilir.
Günümüzde topikal uygulamaların florun koruyucu etkisinden yaralanmak için daha uygun olduğu bilinmektedir. Florürlü vernik, etkin miktarda flor içermesi ve yutma riskinin az olması gibi nedenlerden dolayı, çocuklarda en çok kullanılan ve güvenilir olan topikal forür materyalidir. Demineralizasyonu engeller ve diş minesinin yeniden mineralizasyonu sağlar. Böylece diş çürümesinin ilk safhasını önler veya tersine çevirir. Flor uygulamaları 3 yaşından itibaren başlanabilen ve her 6 ayda bir tekrarlanması gereken basit ve ağrısız bir işlemdir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) diş çürüğünün azaltılabilmesi için flor uygulamalarını önermektedir.
*Süt dişleri yapısı gereği çürümeye daha yatkındır. Özellikle azı dişlerinin çiğneme yüzeyleri çok girintili çıkıntılıdır. Biriken gıda artıklarının iyi temizlenememesi sebebiyle çürükler genellikle bu bölgelerde başlar. Bu bölgelerin fissür örtücü kullanılarak kapatılması çürük oluşumunu büyük oranda azaltacaktır.
ÇOCUKLARDA AĞIZ BAKIMI ÇOCUKLARDA KARIŞIK DİŞLENME DÖNEMİ
(MİKS DENTİSYON)
- Süt dişleri 6-7 yaşlarında yerini daimi dişlere bırakmaya başlar. 6 - 13 yaş dönemi karışık dişlenme dönemidir.
- 6 yaşlarında süt azıların en arka kısmından alt-üst çenede hem sağ hem sol tarafta olmak üzere ağız içerisine 4 tane daimi azı diş sürmektedir. Aileler tarafından çoğunlukla fark edilmemekte ve süt dişi zannedilmektedir. - Bu sebepten “nasılsa değişecek ” diye önemsenmemekte ve bu dişler en çabuk kaybedilen dişler olmaktadır.
ÇOCUKLARDA AĞIZ BAKIMI
- Dişler ağızda görülmeye başladığı andan itibaren ağız bakımı başlamalıdır. Bebeklerde beslenme sonrası dişler parmak fırçası ya da temiz bir gazlı bezle temiz bir tülbent de kullanılabilir temizlenmelidir.
- Demir ilaçları kullanılıyorsa; demir ilacı ağzın en gerisine verilmeli, sonrasında bol su içirilmeli ve dişler fırçalanmalıdır.
- Çocuklar 2-3 yaşlarında diş fırçalamayı öğrenmeye başlarlar. Ancak el kasları yeterince gelişmediğinden fırçalamayı anne baba gözetiminde ve onların yardımıyla yapmaları daha uygundur. Diş macunu 3 yaşından sonra kullanılmaya başlanmalıdır.
- Küçük çocuklar sıklıkla diş macununu yutma eğiliminde olduğundan fırçaya konulan macun çok az miktarda (mercimek büyüklüğünde) olmalıdır.
SÜT DİŞLERİNDE KORUYUCU UYGULAMALAR
- Flor diş çürüğünü azaltmak konusunda önemli etkinliğe sahip doğal bir elementtir. Topikal (diş macunu, gargara, vernik, jel) ya da sistemik flor takviyesi, florlu sular ve tuzlar) olarak kullanılabilir. Günümüzde topikal uygulamaların florun koruyucu etkisinden yaralanmak için daha uygun olduğu bilinmektedir. Florürlü vernik, etkin miktarda flor içermesi ve yutma riskinin az olması gibi nedenlerden dolayı, çocuklarda en çok kullanılan ve güvenilir olan topikal florür materyalidir. Demineralizasyonu engeller ve diş minesinin yeniden mineralizasyonu sağlar. Böylece diş çürümesinin ilk safhasını önler veya tersine çevirir.
- Flor uygulamaları 3 yaşından itibaren başlanabilen ve her 6 ayda bir tekrarlanması gereken basit ve ağrısız bir işlemdir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) diş çürüğünün azaltılabilmesi için flor uygulamalarını önermektedir.
- Süt dişleri yapısı gereği çürümeye daha yatkındır. Özellikle azı dişlerinin çiğneme yüzeyleri çok girintili çıkıntılıdır. Biriken gıda artıklarının iyi temizlenememesi sebebiyle çürükler genellikle bu bölgelerde başlar. Bu bölgelerin fissür örtücü kullanılarak kapatılması çürük oluşumunu büyük oranda azaltacaktır.
SÜT DİŞLERİNİN GÖREVLERİ
Süt dişleri; çocuğun beslenmesinde, konuşmasında ve estetik görünümünde önemli rol oynar. Ayrıca süt dişleri çene kemiği içinde oluşmakta olan daimi dişler için sürme rehberliği oluşturur. Süt dişlerinin erken çekildiği durumlarda daimi dişlerde çapraşıklık ve çene gelişiminde bozukluk oluşur. Bu durum tedavi edilmeyen çürükler için de geçerlidir. Süt dişleri değişim zamanına kadar çürüksüz olarak ağızda tutulmaya çalışılmalı ve tedavileri mutlaka yapılmalıdır. Çürük ve enfekte haldeki süt dişlerinin altından gelecek olan kalıcı dişlerde çeşitli yapı veya renk bozuklukları da görülebilir.
TRAVMA
Travma ile diş hekimine başvuru arasında geçen süre, tedavinin başarısını etkileyen birinci nedendir. Diş kırılabilir veya ön dişler travmaya bağlı olarak tamamen yerinden fırlayabilir. Bu durumlarda yerinden fırlayan diş bulunmalı ve hemen bir süt veya hastanın kendi tükürüğü içerisine koyularak mümkün olan en kısa sürede (ilk 1 saat içerisinde) diş hekimine başvurulmalıdır. Asla dişin kök kısmından tutulmamalı ve temizlenmeye çalışıl[1]mamalıdır. Diş hekiminiz fırlayan dişi tekrar yerine yerleştirecektir (reimplantasyon). İyi bir uygulama ve bakım sonrasında diş yıllarca çocuğunuzun ağzında kalacaktır.
ÇOCUKLARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BAZI DURUMLAR
Parmak Emme: Küçük yaşlarda sıkça görülen bir alışkanlıktır. Parmak emme alışkanlığı 3 yaşına kadar normal kabul edilebilir. Bu yaştan sonra devam etmesi diş ve çene gelişiminde bozukluklara sebep olur. Bu durumun önüne geçmek için özel olarak hazırlanan alışkanlık kırıcı hareketli ve sabit apareyler kullanılır. Daha küçük çocuklarda ise eldiven, yüzük veya parmaklık takılması önerilebilir.
Emzik Kullanımı: 2-2,5 yaşına kadar ortopedik yani ağız ve diş yapısıyla uyumlu, damak yapısını bozmayacak burun oyuntulu emzik kullanımında bir sakınca yoktur. Ancak daha uzun süreli kullanımlarda çene yapısında bozukluklar oluşmaktadır.
Biberon Çürüğü: Dişlerin sürmesinden çok kısa bir süre sonra ortaya çıkar. İlk başta mat beyaz lekeler oluşur, daha sonra bu lekeler kahverengiye dönüşür. Hatta ilerleyen zamanda zayıflayan diş dokularında kırılmalar da gözlenir. Bu kadar erken dönemde çürük oluşmasında beslenme büyük bir faktördür. Bebeğin ağzında biberonla uyuması, şekerli içeceklerle çocukların uyutulması, emziğin bal gibi tatlı bir yiyeceğe batırılarak çocuğa verilmesi çürük oluşumunda oldukça önemli rol oynar.